به گزارش روابط عمومی حوزه هنری، این نمایشگاه تخصصی شامل مجموعه ای از ادوات تعزیه است که قدمت تاریخی آن ها به دوران صفویه، زندیه و قاجاریه تا دوره پهلوی و انقلاب اسلامی برمی گردد و توسط مهدی دریایی پژوهشگر تعزیه و تنها موزه دار خصوصی در کشور نسل به نسل جمع آوری شده است و حتی می توان آن را تنها موزه تخصصی عاشورایی در کشور دانست.
گنجینه ای از تاریخ هنر نمایشی ایران

دریایی نزدیک به 3هزار و 60 اسباب قدمت دار و 537 مجلس نسخه بدون تکرار و در مجموع 2هزار و 700 مجلس نسخه که نسل به نسل به او رسیده و میراث خانوادگی اش محسوب می شود را با چنگ و دندان جمع آوری و حفظ کرده است. آن گونه که دریایی می گوید؛ اجدادش از دوران قاجار در تهران مستقر و به تعزیه خوانی مشغول بودند. از آن زمان به بعد ادوات تعزیه زیادی باقی مانده که او همه آن ها را جمع آوری کرده و بخشی از این مجموعه که در حدود 2هزار و 500 تکه است را نیز طی سال ها از نقاط مختلف کشور خریداری کرده است. این موزه دار سال هاست علاوه بر حفظ و جمع آوری ادوات تعزیه، به پژوهش و تحقیق درباره مناسک محرم و تعزیه نیز مشغول است و تمام هدفش این است که با حفظ این مجموعه تاریخی که به نوعی سند هویت هنر این سرزمین است، این تاریخچه ارزشمند و کهن را حفظ و به نسل های بعدی منتقل کند و در همین راستا هر ساله بخشی از این ادوات قدیمی را در قالب موزه ای سیار به نمایش عمومی درمی آورد.
لباس هایی که تاریخی چند صد ساله دارند

اما نمایشگاه نسخ و ادوات تعزیه شبیه حسین(ع) که این روزها در حوزه هنری برپاست، شامل قطعات، اشیای قدیمی، ابزار و لوازم مورد استفاده در مجالس تعزیه خوانی است که قدمتی کهن دارد و در چهار بخش البسه ، ابزار و تجهیزات ، نسخ تعزیه و ماسک ها و عروسک ها طبقه بندی شده است.البسه که تنوع قابل توجهی هم در رنگ و طرح دارند و به فراخور دوره های تاریخی با تغییراتی هم مواجه شده اند، در اجرای مراسم تعزیه خوانی استفاده می شدند و شامل لباس اولیا خوانان، اشقیاخوانان و نوازندگان موسیقی هستند. این لباس ها که بیشتر آن ها دست دوز هم هستند، به دوره صفویه تا پهلوی تعلق دارد و مجموعه ای از تغییرات در نوع، رنگ و شیوه دوخت در آن ها مشهود است که سیر هنر را در دوره های مختلف تاریخی به نمایش می گذارد.
نگهداری لباس های تاریخی در نفتالین و تنباکو!

شاید برایتان این پرسش پیش بیاید که خارج از ایام نمایشگاه، این لباس ها چگونه و تحت چه شرایطی نگهداری می شوند. طبیعتاً به دلیل قدمت تاریخی که این لباس ها دارند نگهداری از آن ها هم شرایط ویژه ای را می طلبد. دریایی با بیان اینکه لباس ها و نسخه های خطی، بیش از سایر ابزار در معرض خطر هستند و نگهداری آن ها بسیار پیچیده و مشکل است، درباره شیوه نگهداری از آن ها می گوید: اوایل برای حفظ البسه از نفتالین استفاده می کردیم که مشکلاتی به وجود آورد و دیگر از آن استفاده نشد و در حال حاضر از تنباکو برای نگهداری لباس ها استفاده می کنیم.در بخش دیگری از این نمایشگاه، تعدادی از ابزار و تجهیزات جنگی همچون شمشیر، زره، سپر، خنجر، کلاهخود، گرز و... به نمایش درآمده است که در نمایش های آیینی و تعزیه مورد استفاده قرار می گیرد. قدمت تاریخی این بخش از اشیا به دوره های صفویه و قاجار بازمی گردد و تعدادی از آن ها بازمانده از دورانی هستند که مشابه آن ها دیگر موجود نیست.
سفری به 300 سال گذشته با نسخ تعزیه

اما در بخش دیگری از این نمایشگاه نسخه های کمیابی در معرض دید علاقه مندان قرار گرفته که نمونه آن را جای دیگری نخواهند دید. این قسمت از نمایشگاه شامل چهار بخش نسخ کتابی، جیبی، کیفی و جنگ هاست و قدمت تاریخی نسخ تعزیه موجود در مجموعه با توجه به تاریخ های تحریر شده در پایان نسخه های مجالس تعزیه به 300 سال پیش می رسد که سندی معتبر و مهم در هویت نمایش ایرانی است. شاید برایتان جالب باشد بدانید تاریخ قدیمی ترین نسخه موجود یعنی تعزیه غارت خیمه ها سنه 1136 است.آن طور که مهدی دریایی می گوید، در طول این سال ها بیش از 3هزار نسخه تعزیه جمع آوری کرده که بسیاری از این نسخه ها نیز قدیمی ترین نسخه های موجود در ایران است و حتی کتابخانه مجلس هم آن ها را ندارد. با این حال قسمت عجیب و دردناک ماجرا آنجاست که با وجود اینکه این نسخه ها باید در شرایط خاصی حفظ و نگهداری شوند اما این موزه دار آن ها را در یخدان نگه می دارد و در این شرایط احتمال هر گونه آسیبی به این گنجینه های تاریخی وجود دارد.
سندی بر آغاز نمایش عروسکی در ایران

بخش دیگری از این نمایشگاه نیز به ماسک ها، سردیس شهدا، عروسک ها و لباس حیوانات اختصاص پیدا کرده که در تعزیه نیز استفاده می شود.

انتهای پیام/